Rozpraszanie neutronów i metody komplementarne w badaniach materii

Nieco historii

Cykl ogólnopolskich konferencji „Rozpraszanie neutronów i metody komplementarne w badaniach materii skondensowanej” rozpoczęły trzy krajowe sympozja pod nazwą  „Ogólnopolskie Seminarium Rozpraszania Neutronów”. Pierwsze odbyło się jako sympozjum powołanego wiosną 1997 roku Polskiego Towarzystwa Rozpraszania Neutronów (PTRN). Zorganizował profesor Janusz Chruściel w październiku tego samego roku w Domu Pracy Twórczej «Reymontówka» w Chlewiskach k. Siedlec. Organizatorem kolejnego był prof. Andrzej Czachor, a miało miejsce rok później, również późną jesienią, w ośrodku Instytutu Problemów Jądrowych (obecnie NCBJ) w Mądralinie. Miejscem trzeciego wydarzenia, zorganizowanego w roku 2000 pod nazwą  „Ogólnopolska Konferencja Rozpraszania Neutronów” był Kraków. 

Począwszy od roku 2001 konferencje wróciły do Chlewisk k. Siedlec i odbywały się już regularnie w latach nieparzystych, pod tytułem „Rozpraszanie neutronów i metody komplementarne w badaniach materii skondensowanej”. Wtedy też zaczęliśmy numerować kolejne wydarzenia organizowane w Chlewiskach (czyli konferencja 2021 była drugą).  Dwuletni cykl został jedynie zaburzony okolicznościami pandemii (zamiast roku 2021 spotkaliśmy się w czerwcu 2022 r.) Organizatorami sympozjów na Podlasiu byli Państwo Profesorowie Mirosława Danuta i Janusz Chruścielowie, chemicy syntetycy z ówczesnej Wyższej Szkoły Rolniczo-Pedagogicznej w Siedlcach (obecnie Uniwersytet w Siedlcach), aktywni w obszarze badania ciekłych kryształów metodami rozpraszania neutronów i uczestnicy zebrania założycielskiego PTRN. Ośrodek w Chlewiskach to bardzo „klimatyczny” i gościnny Dom Pracy Twórczej «Reymontówka» – dwór zbudowany przez rodzinę Różańskich w połowie XIX wieku, a nabyty w roku 1926 przez Aurelię, wdowę po Władysławie Reymoncie, za część jego Nagrody Nobla. 

Od początku Ogólnopolska Konferencja „Rozpraszanie neutronów i metody komplementarne w badaniach materii skondensowanej” jest miejscem integracji naukowców używających metod neutronowych: spektroskopii, dyfrakcji, rozpraszania małokątowego, neutronografii i innych, mniej powszechnych. Wyniki swoich badań przedstawiali tu wybitni przedstawiciele środowiska, profesorowie Izabela Sosnowska, Jerzy Janik, Konrad Mikke, Janusz Leciejewicz, Ludwik Dobrzyński, Andrzej Szytuła, Stanisław Urban, Ireneusz Natkaniec i wielu innych. Nasze konferencje stanowią równocześnie znakomite forum dla wystąpień młodszych stażem badaczy. W Chlewiskach przedstawiają oni materiał naukowy prac magisterskich, rozpraw doktorskich  i habilitacyjnych. 

Tradycją spotkań w Reymontówce były wieczorne sesje interdyscyplinarne, sięgające w obszary kultury, historii i sztuki.

Materiały pokonferencyjne były publikowane najpierw w monografiach pt. „Neutron Scattering and Complementary Methods in the Investigations of Condensed Phase”, University of Podlasie Editing House, Siedlce, vol. 1 (2003) i vol.2 (2005), potem w Acta Phnysica Polonica A 113 (4) 2008) 111, 117 (4) (2010) 525, 122 (2) (2012) 365, 124 (6A) (2013) 905, wreszcie w Phase  Transitions 80 (2007) 469, 89 (2016) 317, 91 (2018) 109, 92 (2019) 1055 i 96 (2023) 77.

Obecna konferencja nie ma już w tytule przymiotnika „skondensowanej” określającego materię. Chcemy bowiem gościć również fizyków jądrowych używających metod neutronowych do badań własności jąder atomowych, zwłaszcza tych dalekich od ścieżki stabilności, jak i do precyzyjnych pomiarów testujących Model Standardowy.