XX Zjazd Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych

Radionuklidy 137Cs oraz 40K są powszechnie monitorowane w środowisku morskim – pierwszy ze względu na pochodzenie antropogeniczne, głównie z emisji z katastrofy w Czarnobylu i testów broni jądrowej, drugi jako radionuklid występujący naturalnie. Badania dotyczyły określenia stężeń tych radionuklidów w wodach powierzchniowych oraz przydennych Południowego Bałtyku, z uwzględnieniem położenia geograficznego stacji badawczych w latach 2022-2024.
Próbki wody pobierano z sześciu stacji pomiarowych: trzech znajdujących się w pobliżu Zatoki Gdańskiej oraz trzech będących częścią otwartego morza. Każdorazowo pobierano próbę powierzchniową (0 m) oraz przydenną (60 –103 m) – łącznie 12 próbek wody morskiej. Analizę stężeń promieniotwórczych wykonywano metodą spektrometrii gamma z użyciem detektora HPGe.
Aktywność 137Cs wahała się pomiędzy 12,40 ± 4,19 Bq m-3 (Zatoka Gdańska, P116, 2024) a 24,49 ± 7,37 Bq m-3 (Zatoka Gdańska, P116, 2022) dla wody powierzchniowej, natomiast dla wody przydennej minimalna wartość wyniosła 7,86 ± 2,6 Bq m-3 (Głębia Bornholmska, P5, 2023), maksymalna z kolei 23,46 ± 3,94 Bq m-3 (Zatoka Gdańska, P116, 2022). Stężenie promieniotwórcze 40K w wodzie powierzchniowej zmieniało się w zakresie od 2450 ± 334 Bq m-3 (Zatoka Gdańska, P116, 2023) do 3234 ± 237 Bq m-3 (Basen Gotlandzki, P116, 2022). W wodzie przydennej najmniejsza otrzymana aktywność wyniosła 3297 ± 436 Bq m-3 (Zatoka Gdańska, P110, 2023) a największa – 5579 ± 322 Bq m-3 (Głębia Bornholmska, P5, 2022).
W latach 2022-2024 stężenie promieniotwórcze 137Cs utrzymywało się na podobnym poziomie, wskazując, że nie obserwuje się nowych źródeł skażeń promieniotwórczych w obszarze Południowego Bałtyku. Zauważono wpływy wlewów wód z Morza Północnego, obniżający stężenie 137Cs w wodach przydennych. Stężenia 40K w poszczególnych lokalizacjach są stałe na przestrzeni lat, potwierdzając jego naturalne pochodzenie. Dalszy monitoring Morza Bałtyckiego powinien być kontynuowany, aby zapewnić bieżącą ocenę stanu środowiska morskiego oraz wczesne wykrywanie potencjalnych zmian.

Otrzymane wyniki uzyskano w trakcie realizacji prac zleconych i finansowanych przez Państwową Agencję Atomistyki