Protonoterapia i radioterapia jonowa

Friday 17 Mar 2023, 08:30 → 17:00 Europe/Warsaw

Sala seminaryjna (Centrum Cyklotronowe Bronowice Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie)

Paweł Kukołowicz (Maria Sklodowska-Curie National Research Institute of Oncology), Renata Kopeć, Marzena Rydygier

"Celem kursu „Teleradioterapia: protonoterapia i radioterapia jonowa” jest zapoznanie osoby realizującej szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie fizyki medycznej z urządzeniami i technikami realizacji protonoterapii i radioterapii jonowej. Przekazanie wiedzy w zakresie danych dozymetrycznych wymaganych do konfiguracji i sprawdzenia poprawności obliczeń modelu obliczeniowego oraz podstaw przygotowania planu leczenia i koniecznych do uwzględnienia niepewności. Przekazanie wiedzy i umiejętności w zakresie podstaw fizycznych dozymetrii promieniowania jonizującego oraz procedur stosowanych obecnie w dozymetrii w obszarze terapii protonowej i terapii jonowej."  - Program specjalizacji w dziedzinie FIZYKA MEDYCZNA, Warszawa, 2018

Ogloszenie.pdf

Plan_zajec.pdf

Zaproszenie.pdf

Rozpoczęcie kursu: uwagi ogólne

Charakterystyka wiązek jonowych

Oddziaływanie jonów z materią. Procentowa dawka głęboka PDG – jej obszary oraz fizyczne podstawy ich powstawania. Profil wiązki – jego obszary oraz fizyczne podstawy ich powstawania. Zależność wielkości półcienia od energii i odległościowe. Wpływ wielkości plamki (ang. spot) w technice skanującej wiązki ołówkowej na półcień.

Convener: Marzena Rydygier

Urządzenia do wytwarzania i dostarczania na stanowisko terapeutyczne wiązek terapeutycznych

Zasada działania cyklotronu, synchrotronu. System transportu wiązki na stanowisko terapeutyczne. Metody formowania wiązki w radioterapii jonowej (metoda pasywnego rozpraszania, skanująca wiązka ołówkowa), metody uzyskiwania tzw. „poszerzonego obszaru pików Bragga” (ang. Spread out Bragg Peak, SOBP)

Convener: Marzena Rydygier

10:30 Przerwa kawowa

Algorytmy obliczeniowe w systemach planowania leczenia dla wiązek jonowych

Zapoznanie się z systemami planowania leczenia oraz stosowanymi algorytmami.

Convener: Magdalena Garbacz (Institute of Nuclear Physics Polish Academy of Sciences)

Przygotowanie i kontrola jakości modelu obliczeniowego w systemie planowania leczenia

Specyficzne problemy pomiarów dozymetrycznych skanującej wiązki protonowej. Pomiar zasięgu, położenia, wielkości i kształtu plamki (ang. spot) – narzędzia pomiarowe. Rola metod Monte Carlo w konfiguracji systemu planowania leczenia.

Convener: Marzena Rydygier

11:55 Przerwa obiadowa

Testy eksploatacyjne na stanowisku radioterapii jonowej i weryfikacja dozymetryczna planów leczenia

Specyficzne problemy pomiarów dozymetrycznych. Dozymetria referencyjna. Stosowane przyrządy dozymetryczne. Pomiary symetrii i pozycji wiązki. Pomiar piku Bragga. Narzędzia, zasady i sposoby wykonywania weryfikacji dozymetrycznej planu leczenia.

Convener: Marzena Rydygier

Przebieg leczenia z zastosowaniem radioterapii jonowej

Metody unieruchamiania chorego w zależności od leczonego obszaru. Stosowane techniki obrazowania (tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, pozytonowa tomografia emisyjna) w planowaniu leczenia. Wyznaczenie obszarów napromieniania, definiowanie marginesów i dawek dla objętości leczonych i narządów krytycznych. Planowanie leczenia, realizacja leczenia, radioterapia adaptacyjna.

Convener: Renata Kopeć

14:00 Przerwa kawowa

Podstawy planowania leczenia z zastosowaniem wiązek jonowych

Korzyści wynikające z zastosowania wiązki jonowej. Techniki realizacji leczenia (Single scattering, double scattering, pencil beam scanning: techniki SFUD (ang. Single Field Uniform Dose), IMPT (ang. Intensity Modulated Proton Therapy). Stanowiska z wiązka horyzontalną/wertykalną vs. gantry. Podstawowe zasady przygotowania planu leczenia. Niepewności fizyczne i biologiczne: marginesy na niepewność zasięgu, dobór najbezpieczniejszego kierunku wiązek, optymalizacja planu ze względu na niepewności systematyczne i losowe.

Convener: Renata Kopeć

Planowanie leczenia w warunkach specjalnych

Zasady planowania leczenia dla kobiet w ciąży i dla pacjentów z implantami (protezy i stabilizatory metalowe, rozrusznik serca, stymulator, implanty piersi itp.)

Convener: Kamil Kisielewicz (Narodowy Instytut Onkologii o. w Krakowie)

15:20 Zaliczenie kursu

16:00 Wizyta w części medycznej CCB

W zależności od dostępności stanowisk terapeutycznych, uczestnictwo w wybranych testach eksploatacyjnych